Geen rangorde bij beoordeling arbeidsovereenkomst

Hoge Raad: Geen rangorde bij beoordeling arbeidsovereenkomst – Wat betekent dit voor werkgevers en werkenden?

Op 21 februari 2025 heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan over de beoordeling van arbeidsrelaties. De vraag of iemand werkt op basis van een arbeidsovereenkomst of als zelfstandig ondernemer hangt af van alle omstandigheden van het geval. Hierbij geldt geen rangorde tussen de verschillende factoren, waaronder het ondernemerschap van de werkende. Dit heeft gevolgen voor zowel werkgevers als werkenden. Wat betekent deze uitspraak precies? En waar moet u als werkgever of zelfstandige op letten?

De achtergrond: Uber en de arbeidsovereenkomst

De zaak waarover de Hoge Raad oordeelde, draait om de arbeidsrelatie tussen Uber en zijn chauffeurs. Uber beschouwt zijn chauffeurs als zelfstandige ondernemers die onder hun eigen voorwaarden werken. Vakbond FNV stelde echter dat er sprake is van arbeidsovereenkomsten en dat Uber zich moet houden aan de CAO Taxivervoer. De rechtbank gaf FNV gelijk, waarna Uber in hoger beroep ging. Het gerechtshof stelde vervolgens prejudiciële vragen aan de Hoge Raad om duidelijkheid te krijgen over de beoordeling van arbeidsovereenkomsten.

Wat is een prejudiciële vraag?

Prejudiciële vragen zijn vragen die een rechter kan stellen aan de Hoge Raad over de uitleg van een rechtsregel. Dit gebeurt wanneer een bepaalde juridische kwestie onduidelijk is en relevant is voor meerdere zaken. In dit geval ging het om de vraag hoe het eerdere Deliveroo-arrest van de Hoge Raad moet worden geïnterpreteerd.

Het Deliveroo-Arrest en de rol van ondernemerschap

In het Deliveroo-arrest (Hoge Raad 23 maart 2023) werd bepaald dat de vraag of iemand werkt op basis van een arbeidsovereenkomst, afhangt van alle omstandigheden van het geval. Daarbij kan ook het ondernemerschap van de werkende een rol spelen. De prejudiciële vragen die in de Uber-zaak werden gesteld, gingen met name over hoe dit ondernemerschap moet worden gewogen.

De drie hoofdvragen waren:
1. Kan ondernemerschap doorslaggevend zijn bij de beoordeling of sprake is van een arbeidsovereenkomst?
2. Betekent dit dat twee werkenden, die hetzelfde werk doen voor dezelfde opdrachtgever, toch een verschillende arbeidsrelatie kunnen hebben, afhankelijk van hun ondernemerschap?
3. Moet ondernemerschap alleen worden beoordeeld binnen de relatie tussen de werkende en de opdrachtgever, of mogen ook externe factoren worden meegenomen?

Uitspraak van de Hoge Raad: Geen rangorde tussen factoren

De Hoge Raad heeft nu geoordeeld dat er geen vaste rangorde bestaat tussen de verschillende factoren die meewegen bij de beoordeling van een arbeidsovereenkomst. Dit betekent dat ondernemerschap niet per definitie doorslaggevend is, maar ook niet minder belangrijk dan andere factoren.

Toch sluit de Hoge Raad niet uit dat in sommige gevallen het ondernemerschap van een werkende wel doorslaggevend kan zijn. Dit kan ertoe leiden dat twee personen, die exact hetzelfde werk doen voor dezelfde opdrachtgever, juridisch gezien een andere arbeidsrelatie hebben: één als werknemer, de ander als zelfstandige.

Daarnaast bevestigt de Hoge Raad dat bij de beoordeling van ondernemerschap ook omstandigheden buiten de directe arbeidsrelatie tussen de werkende en de opdrachtgever mogen worden meegenomen. Dit betekent dat bijvoorbeeld het feit dat een Uber-chauffeur ook voor andere platforms werkt, invloed kan hebben op de beoordeling van zijn of haar status.

Wat betekent dit voor werkgevers en werkenden?

Deze uitspraak heeft belangrijke gevolgen voor de praktijk:

1. Geen eenvoudige vuistregel voor arbeidsrelaties

Werkgevers en werkenden kunnen niet simpelweg stellen dat ondernemerschap of een bepaalde mate van zelfstandigheid automatisch betekent dat er geen arbeidsovereenkomst is. Alle omstandigheden moeten steeds in hun geheel worden beoordeeld.

2. Verschillende uitkomsten mogelijk voor vergelijkbare werkenden

Twee werkenden die hetzelfde werk doen, kunnen een verschillende juridische status hebben, afhankelijk van hun mate van ondernemerschap. Dit betekent dat werkgevers en opdrachtgevers hun werkrelaties zorgvuldig moeten beoordelen.

3. Werkgevers en zelfstandigen moeten voorzichtig zijn bij contracten

Werkgevers en zelfstandigen die flexibele werkvormen hanteren, moeten extra kritisch kijken naar hun overeenkomsten en werkwijze. Het feit dat een werkende zich als ondernemer presenteert, betekent niet automatisch dat er geen arbeidsovereenkomst is.

4. Meer rechtszaken en juridische onzekerheid?

Deze uitspraak kan zorgen voor meer rechtszaken, omdat de exacte afweging per geval moet worden gemaakt. Werkgevers en werkenden doen er goed aan om juridisch advies in te winnen bij twijfel over hun arbeidsrelatie.

Conclusie

De uitspraak van de Hoge Raad bevestigt dat de beoordeling van een arbeidsovereenkomst een complexe afweging blijft, waarbij geen enkele factor op voorhand doorslaggevend is. Dit betekent dat werkgevers, zelfstandigen en rechters steeds per situatie moeten kijken naar alle relevante omstandigheden. Wilt u meer zekerheid over uw arbeidsrelaties? Ons kantoor helpt u graag bij het beoordelen van uw contracten en verplichtingen.

Heeft u vragen over arbeidsrelaties of andere juridische kwesties? Neem contact met ons op voor een advies op maat.